Wandelen en vogels kijken in het veenweidegebied bij Montfoort en IJsselstein

Afstand: 19,1 km
Startpunt: Jachthaven Marnemoende, IJsselstein
Landschap: Boerenland, Laagveen, Polder, Stad
De route op afstandmeten.nl

Het is prachtig weer: de zon schijnt en het is 12 graden. Uit de bomen en struiken langs het pad klinkt onophoudelijk ’tjif-tjaf-tjif-tjaf’. Het kleine vogeltje dat zijn eigen naam zingt is weer in het land. Hij maakt ons blij. We hadden hem dit jaar nog niet eerder gehoord.

Bij een akker, die gedeeltelijk onder water staat, hebben verschillende vogels zich verzameld. De kieviten showen hoe goed ze kunnen vliegen; ze maken luid roepend duikvluchten en scherpe wendingen. We zijn nog maar net aan onze wandeling begonnen en onze dag is al geslaagd.

We lopen over het jaagpad van de Hollandsche IJssel. Op het water en in de weilanden wemelt het van de ganzen, eenden en meerkoeten. Bij Knollenmanshoek verlaten we de rivier en lopen we over de onverharde Tiendweg naar Montfoort. Aan beide zijden van de veenkade groeien oude knotwilgen. Sommigen zijn onlangs geknot. De afgezaagde takken liggen nog op de grond.

We gaan langs de kant van het pad zitten om een kopje thee te drinken. Voor ons zien we een saai weiland, zoals er zoveel in Nederland zijn. Het wordt niet begraasd, want alle koeien staan nog op stal. De enige levende wezens in de groene woestijn zijn drie hazen. Ze komen onbevreesd onze kant op. Door de windrichting kunnen ze ons niet ruiken.

‘Wist je’, zegt Lisette, ‘dat Montfoort de stad is van de knopendraaiers?’. Ik schud mijn hoofd. ‘De inwoners maakten knopen van stukken bot’. Ze leest de tekst op van de Klompenpaden-app. We lopen vandaag het Eendenkooienpad en de app heeft leuke weetjes over de streek.

We staan op en vervolgen onze wandeling. De warme zon is inmiddels achter een grijs wolkendek verdwenen.

Montfoort

In Montfoort wijken we van de route af, zodat we even een blik kunnen werpen op kasteel Montfoort. Of althans op de delen die zijn overgebleven, nadat de Fransen de boel in 1672 hadden opgeblazen. Alleen het poortgebouw en een woonvleugel zijn intact gebleven. Je kunt er heden ten dage trouwen en vergaderen.

Om de hoek bij het voormalige kasteel is ‘The Old Bakery’. We betreden het Grand Café en het is er gezellig druk. Dit is onmiskenbaar de ‘place to be’. Het is lunchtijd. Veel mensen bestellen kroketten op brood, maar wij laten het bij een kop thee en koffie.

Blokland en de BBB

Even later zijn we terug op het klompenpad, die ons leidt langs de oude boerderijen van het lintdorp Blokland. Ik ben het afgelopen jaar gewend geraakt aan het beeld van omgekeerde vlaggen op boerenterreinen, maar in de omgeving van Montfoort zie ik bijna nergens de nationale driekleur. ‘Hebben ze er nooit gehangen of heeft men de vlaggen weggehaald?’, vraag ik mezelf af. Het is drie dagen na de verkiezingen voor de Provinciale Staten en de Waterschappen. De BoerBurgerBeweging heeft een historische monsterzege behaald. Het is een uitslag die me bedroefd maakt. De komende tijd moet blijken of de partij een blijver is.

Bij één boerenbedrijf in Blokland wappert een vlag. Het is een grote groene BBB vlag. Met groen kun je vele kanten uit, want de kleur komt ook voor in de de huisstijl van GroenLinks, D66, CDA en Partij voor de Dieren. Het staat blijkbaar voor intensief boeren én voor de natuur. Wonderlijk!

Omdat het na 1 maart is moeten we de verharde weg blijven volgen en mogen we niet dwars door het weiland gaan. De regel is ingesteld om de ganzen in het gebied rust te gunnen. Het is intussen zachtjes gaan regenen. ’t Geeft allemaal niks, want onze dag kan toch al niet meer stuk.

Omdat het pad door het weiland dicht is, komen we niet langs de eendenkooi van Blokland. Ik vind het niet erg, want aan een eendenkooi is aan de buitenkant weinig te zien. Het is een waterplas die omgeven is door bomen en rietschermen. De beschutte en stille plek trekt eenden aan, die vervolgens met voer in een fuik worden gelokt. In de 18e eeuw werden de eenden gevangen voor de consumptie. Tegenwoordig worden eendenkooien vaak voor wetenschappelijk onderzoek gebruikt.

Spotting scope

Blokland ligt aan een doodlopende weg. Aan het einde slaan we rechtsaf en laten we de bebouwing achter ons. We bergen onze paraplu’s op, want de bui is weggedreven. Na ruim een kilometer lopen zien we in de verte een grote groep ganzen de lucht in gaan. Ze maken een hoop kabaal. Even later keert de rust terug en landen ze op de grond. Het zijn kolganzen. We doen onze rugzakken af en halen onze gloednieuwe spotting scope eruit alsook de bijbehorende accessoires.

Ik gebruik de Engelse term ‘spotting scope’, omdat mensen (en zoekmachines) bij het woord telescoop in eerste instantie denken aan de sterren van Benny Neyman. Lisette en ik hebben samen een kijker gekocht, omdat we de vogels op afstand beter willen zien. Aangezien we wandelaars zijn en we niemand hebben die onze spullen draagt, kozen we voor een compacte kijker die niet te zwaar was. Met alleen een telescoop ben je er niet. Je hebt ook een statief nodig, en een statiefkop die past op je telescoop. Onze telescoop is 708 gram en ons statief met kop is bijna 3x zo zwaar.

We schuiven de poten van het driepootstatief uit, zetten die stevig op de grond en plaatsen de telescoop op de statiefkop. De handelingen zijn nieuw voor ons en we weten nog niet hoe we dit zo efficiënt mogelijk kunnen doen. We zijn nog geen Red Bull Racing team dat in een recordsnelheid een bandenwissel in de Formule 1 uitvoert.

De kolganzen zijn al de tijd blijven staan en we kunnen ze nu nauwkeurig bestuderen. Een gans die op 1 poot staat spreidt zijn vleugels uit en strekt de poot waarop hij niet staat naar achteren uit. Het lijkt alsof hij de balancing stick pose doet uit de yoga.

Alle 600 kolganzen vliegen opeens allemaal luid gakkend op. ‘Zijn ze geschrokken van ons?’ We weten het niet. Even later komen ze terug, maar ze landen een stukje verder van ons vandaan.

Vier hazen komen aanrennen. Ze volgen elkaar en ze steken het brede pad over waarop wij staan. Een tijdje later komen ze terug en gaan twee beestjes vlak voor onze ogen rampetampen. Dan wordt een van de twee copulerende hazen op de rug geworpen en merken ze ons ineens op. Verschrikt gaan ze er vandoor en ze laten ons verbluft achter.

We ontkoppelen de telescoop van het statief en 300 meter verderop koppelen we de twee weer aan elkaar. We zijn bij een plas waarin slobeenden zwemmen. Ademloos volgen we de bewegingen nauwgezet. Vandaag zijn zij de mooiste eenden van de wereld. Ik had graag een foto door de telescoop gemaakt, maar dat kan helaas niet.

We breken de boel op en we lopen naar het derde en laatste kijkpunt op de Noordzijdse Kade. Hier is een natuurgebied met een hoge waterstand. We zien heel veel soort ganzen, eenden en steltlopers. Helemaal achterin, bijna buiten het bereik van onze telescoop, staat een groepje grutto’s. Het is iedere keer een feest om deze oer-Hollandse weidevogels waar te nemen. Opeens loopt een lepelaar door mijn beeld. Als ik de grote witte vogel aan Lisette wil laten zien, springt hij in een sloot én uit het zicht. De lepelaar is net als de grutto en de tjiftjaf een vogel die ons blij maakt.

IJsselstein

De Noordzijdse Kade is, net als de Tiendweg waar we eerder op de dag waren, een strook natuur middenin de polder. Aan beide zijden is een sloot. Je loop over een rommelig pad tussen twee rijen bomen en achter het water zie je de monotone Engelse raaigrasweiden liggen. Het contrast is groot. Ik heb bij de verkiezingen voor de ongerepte natuur gestemd en niet voor de boerennatuur.

Aan het einde van de kade begint de Broeksdijk. In de verte ligt IJsselstein. De zon is inmiddels gaan schijnen en veel mensen zijn naar buiten gegaan. We lopen IJsselstein in en via de groenstroken van de stad bereiken we het jaagpad. We moeten nog een paar kilometer en dan zijn we bij de jachthaven Marnemoende, het startpunt van onze wandeling.

Bij camping De Voormolen is het jaagpad even geen openbare weg meer en moeten we helemaal om de camping heen lopen. Ik irriteer me hieraan. Het recht van overpad geldt hier klaarblijkelijk niet.

We hebben vandaag veel meegemaakt. Het veenweidegebied bij Montfoort en IJsselstein is een geweldig gebied voor wandelaars en voor vogelliefhebbers.