Carlien, Lisette en ik bevinden ons op de Blue Amigo, de veerdienst naar de Marker Wadden. We varen in een dikke mist en buiten is alles wit. De advertentie had ons beloofd dat de boottocht een belevenis zou zijn, maar we ervaren weinig opwinding en zitten kalm te wachten tot de boot aanmeert.
We gaan met gids Gemma van Natuurmonumenten en 11 andere natuurliefhebbers een winterwandeling op het haveneiland maken. Voor we van start gaan drinken we in het bezoekerscentrum een kop thee, koffie of warme chocomelk. Na de wandeling zullen we hier terugkeren en sluiten we de excursie af met een bord soep. Een mevrouw komt langs om te peilen of we straks erwtensoep of vegetarische tomatensoep willen. Een van de mannen in de groep probeert lollig te doen en hij vraagt om kippensoep. Ik raak direct geïrriteerd en ik neem me voor om de opdringerige en aandacht vragende man de rest van de dag zoveel mogelijk te negeren.
We gaan naar buiten en we lopen langs een plek waar Natuurmonumenten schelpen heeft gestort. Ze zijn omgeven door donkere klei. De kokkelschelpen zijn gevist op de kleibodems van de Waddenzee. Ze worden gebruikt voor de aanleg en onderhoud van schelpenpaden. Ik ben verbaasd de schelpen hier aan te treffen, omdat ik jaren geleden ergens had gelezen dat de schelpenwinning de Waddenbodem verstoort. Ik spreek mijn verbijstering uit tegen Gemma, maar ze herkent de bezwaren niet. Zij zegt dat de schepen vanwege de natuurlijke uitstraling heel goed passen bij de Marker Wadden. In verwarring loop ik door en ik denk bij mezelf: “ik ga dit tot op de bodem uitzoeken als ik thuis ben”.
Op het haveneiland ligt in totaal 12 kilometer aan wandelpaden. Er is een kleine nederzetting met onder andere een paviljoen met sanitair, een havenkantoor, 4 recreatiehuisjes voor de verhuur en een laboratorium voor eilandwachters die op de Marker Wadden onderzoek doen. De andere zes eilanden van de Marker Wadden zijn niet toegankelijk.
De Marker Wadden zijn kunstmatig aangelegd door Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat en Boskalis met als doel om de natuur in het Markermeer te herstellen. Het natuurherstel was nodig, omdat na de aanleg van de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad, de waterkwaliteit in het Markermeer sterk achteruit was gegaan.
Gemma leidt ons naar het Zuidstrand. Het is een plek waar bezoekers normaal gesproken niet mogen komen. Ze stelt wel een voorwaarde: we mogen het gebied alleen in als we een geel hesje dragen.
Gemma vertelt dat ze hier wel eens een zeearend heeft gezien, als ook een pootafdruk van de grootste roofvogel in Europa. Verwachtingsvol lopen we langs de smalle duinenrij. We zijn alert, maar we zien geen enkel levend wezen. Wel vinden we een vogelkarkas in het zand. De gans moet ten prooi zijn gevallen aan een roofvogel en is misschien zelfs wel opgegeten door een zeearend.
Op het Zuidstrand treffen we verder aangespoeld plastic, een foliebalon en een Johma salade bakje aan. We rapen het op en Lisette haalt haar opvouwbare boodschappentasje te voorschijn. Ik twijfel om de vieze rommel erin te doen. “Ik gooi de tas wel in de was, als ik weer thuis ben”, stelt ze me gerust. Gemma komt aanlopen en ze zegt dat ze trots op ons is.
Door de mist is onze wereld heel klein en kunnen we de objecten van ver, zoals een zeearend, niet goed waarnemen. We houden het voor gezien en we gaan terug. Niet veel later komen we in het gedeelte van het eiland waar riet is aangeplant. Het is in dit jaargetijde bruin en verdord. Verborgen in het gewas leven rietvogels. We kunnen ze niet goed horen, omdat er veel wordt geouwehoerd in de groep. “De mannen praten zo hard”, beklaagt Carlien zich, “Het lijkt wel een testosteron-wedstrijd”. Ze herkent het gedrag van de jongens van haar basisschool.
Af en toe overstemt het heldere roepje van een baardmannetje ons stemgeluid. We stoppen dan met praten en we proberen de kleine vogel waar te nemen. Dat is niet eenvoudig in de mist. Opeens sta ik naast de man van de kippensoep en hij zegt “Ik zie ze vliegen of ik ben dronken”. Carlien en ik kijken elkaar aan en we rollen met onze ogen. Direct daarna bijten we op onze lippen om niet in schaterlachen uit te barsten.
Het Marker Wadden project kon in 2016 van start gaan met een eerste bijdrage van de Nationale Postcode Loterij. Ik ben Carlien en Lisette dankbaar. Dankzij de loten die zij maand in en maand hebben gekocht, kunnen wij nu gedrieën door de nieuwe natuur wandelen.
Een enkele keer zien we in de verte silhouetten langstrekken. Het zijn vogels, die zo ver weg zijn dat we de kleuren niet kunnen bestuderen. In de ochtend had het KNMI code geel afgegeven, omdat het verkeer en andere buitenactiviteiten hinder konden ondervinden. Ze hadden gelijk: we worden belemmerd in onze eilandbeleving.
Zo anders was ons eerste bezoek aan de Marker Wadden in april van het jaar geweest. De zon scheen en we konden tientallen baardmannetjes op zo’n twee meter afstand observeren. Het euforische gevoel kan ik me nog goed herinneren.
Het begint te miezeren, veel eerder dan het KNMI had voorspeld. Om de moed erin te houden zeggen we gekscherend tegen elkaar: “Ik ben natter dan ik hebben kan.” Het is wonderlijk dat op dit soort momenten teksten van liedjes opeens boven water komen drijven.
Gemma loodst ons naar een wandelpad dat in het broedseizoen is afgesloten. Het is een prachtig pad, dat hier en daar wordt onderbroken door een houten bruggetje. We lopen er heel voorzichtig overheen, omdat ze spekglad zijn.
De tijd is aangebroken om terug te keren naar het paviljoen. We moeten de boot nog halen en ook nog een kop soep eten. De motregen is intussen veranderd in een douche van echte regendruppels. Voordat de soep wordt opgediend, gaan we snel het winkeltje van natuurmonumenten in. Er staan een paar opgezette vogels, waaronder een baardmannetje. Ik maak een foto van het geconverseerd mannetje met de karakteristieke bakkebaarden. Ik had hem liever in het echt gefotografeerd, maar daar waren de omstandigheden niet naar.
Na de soep lopen we snel naar de boot, omdat het intussen harder is gaan regenen. Bij de ingang worden we tegengehouden door de steward van Blue Amigo. Ze vraagt of onze wandelschoenen schoon zijn. Er ligt tapijt in de boot en dat mag niet vies worden. Ik ben met stomheid geslagen. Het is alsof ik in een absurde film ben terechtgekomen. Hoe is het mogelijk dat je een veerdienst opzet naar een wandeleiland en dan een stoffen vloerbedekking gebruikt? Ik loop door, want ik heb geen zin om mijn schoenen in de stromende regen tegen de borstelharen van de voetveger te drukken. Met mijn kletsnatte jas plof ik in de banken neer.
De schipper start de dieselmotoren en we vertrekken naar Lelystad. Natuurmonumenten wilde eigenlijk met een volledig elektrische veerdienst gaan varen, maar dat bleek niet realiseerbaar. Blue Amigo heeft beloofd om de veerboot de komende jaren hybride te maken en daarna volledig elektrisch.
We maken samen de balans op.
- We hadden vandaag pech met het weer.
- Er waren minder vogels dan verwacht op het eiland, en minder zichtbaar dan verwacht.
- Gemma is een sympathiek.
- Het was leuk om de Marker Wadden in het winterseizoen te zien en op de paden te lopen die normaal gesproken gesloten waren.
- Het was gezellig om weer met z’n drieën op pad te gaan.
In de avond lees ik op Google dat warempel Natuurmonumenten af wil van de schelpenpaden op Schiermonnikoog, maar dat niet iedereen het hiermee eens is. De voorstanders roemen de beleving: een knisperend schelpenpad geeft je het ultieme vakantiegevoel. De meer rationeel ingesteld voorvechters zeggen dat het wel meevalt met de schade. De kleischelpen worden op een diepte groter dan -5 NAP opgevist, waar de dichtheid van het bodemleven uiterst gering is. Ik sla mijn laptop dicht en teleurgesteld concludeer ik dat ik niet heb kunnen achterhalen of schelpenwinning schadelijk is of niet.
Wat ik wel weet is dat Carlien, Lisette en ik vandaag samen een memorabel avontuur hebben beleefd.
Wat een (h) eerlijke blog, genoten van jullie avontuur!
Dank je wel, Annemarie. Het was een avontuur dat we niet zullen vergeten. Fijn dat je ervan hebt genoten.
Weer mooi geschreven Carolien!! Je tovert een glimlach op mijn gezicht bij deze heerlijke herinneringen!
Thanks, Carlien. Als ik een blog schrijf dan weet ik soms dat het een goed verhaal is, maar meestal ben ik onzeker over het resultaat. Dit was een blog waarover ik onzeker was.