Terschelling tijdens de vogeltrek

2020 is het jaar van het coronavirus en vakantie vieren in eigen land. Wij kozen voor Terschelling tijdens de vogeltrek. Het werden vijf heerlijke dagen van buiten zijn, wandelen, vogels spotten, regenbuien doorstaan en het eiland ontdekken.

Terschelling is bekend om haar schitterende en gevarieerde natuur. Het heeft duinvalleien, polders, heidevelden, kwelders en het strand. En zeehonden. Tijdens een wandeling over de Noordsvaarder zagen we zeven van deze dieren op een zandbank liggen.

Terschelling heeft een prachtig stuivend duingebied aan de Noordzee kant. De wind waait het zand dat op het strand ligt het eiland op. En soms ook terug de zee in, zoals op de laatste dag van ons verblijf. Stuivend zand ziet er schitterend uit, van een afstandje althans. Als je er midden in staan bij een krachtige wind, dan wordt je gezandstraald. Het gaat razendsnel. We liepen het duin af en binnen één stap zat het zand in mijn mond, wimpers en ogen.

Terschelling is het eiland van fietsers, fietsverhuurbedrijven, vakantiewoningen en hotels. Het telt 4.800 inwoners en in een zomer zonder corona komen daar maar liefst 42.000 mensen bij.

Het is het eiland van de Brandaris, Sil de strandjutter, hedendaagse jutters met four-wheel-drive Land Rovers, het Oeral Festival en de cranberries. Het verhaal wil dat in 1845 een vat met cranberries op het eiland aanspoelden. Een jutter verplaatste het vat achter de eerste duinenrij om het veilig te stellen. Een ongeschreven regel is dat je alleen voorwerpen jut die op het strand liggen. Hij proefde van de bessen, vond ze te zuur en liet ze achter. Sindsdien groeit de plant op Terschelling. De eilandbewoners hebben ondernemersbloed door hun aderen stromen en heden ten dage kun je overal cranberrytaart, cranberrysap, cranberryjam, cranberrylikeur en zelfs cranberry gin kopen.

Terschelling heeft een mooi fietspad onderaan de Waddendijk met een magnifiek uitzicht over de Waddenzee. We waren er vaak om naar de vogels te kijken. Op de dijk renden tientallen kleine beige gekleurde vogeltjes door het groene gras. Als ze opvlogen, dan zagen we een witte stuit en een omgekeerde zwarte T-vorm op het uiteinde van de staart. Het vogelboek vertelde ons dat het tapuiten waren van het vrouwelijk geslacht. Mannetjes zagen we niet of we herkenden ze niet. Ze kwamen uit Scandinavië, Groenland of IJsland en waren op weg naar een overwinteringsgebied ten zuiden van de Sahara.

Aan de waterkant liepen energiek steenlopers rond. Ze hadden korte oranje poten en zochten tussen de stenen naar voedsel. Verderop stonden de steltlopers in het water of in de modder. In onze verrekijkers zagen we dat het scholeksters, wulpen en rosse grutto’s waren. Bij mij in de buurt in Amsterdam zie ik soms één scholekster. Nu zagen we tientallen bij elkaar staan. Tijdens onze wandeltochten hadden we dit jaar één lepelaar waargenomen. Nu spotten we een groepje van zeven exemplaren. Het was indrukwekkend hoeveel vogels hier waren.

De allereerste wulpen die we deze vakantie opmerkten zaten in de polder. We waren met de veerboot in West aangekomen, hadden onze fietsen opgehaald bij rijwielverhuur Tijs Knop en reden op de doorgaande weg van Terschelling naar ons hotel in Kaard, een gehucht bij Midsland. We waren even gestopt bij een groot weideveld om naar een groep goudplevieren te kijken. Tussen deze vogels liepen enkele wulpen rond die op zoek waren naar regenwormen. Een brommer met met knetterende uitlaat kwam voorbij en alle goudplevieren vlogen verschrikt op. De wulpen keken niet op of om. Onverstoord gingen ze verder met foerageren.

Terschelling komt uitgebreid aan bod in verschillende documentaires en podcasts. We stuitten op de zesdelige podcast Sterk water waarin persoonlijke verhalen van Terschelling worden verteld. Eén van de afleveringen is De shoenami, een prachtig relaas over hebzucht en de eilanders-handelsgeest. Tijdens een februaristorm in 2006 sloegen 58 containers overboord. Een dag later was het strand bezaaid met schoenen en begon iedereen schoenen te jutten. In de podcast vertelt een vrouw hoe ze goed geld ermee heeft verdiend.

Terschelling is een geweldig eiland. Ik kom tijdens de vogeltrek graag terug. Ook als er geen corona meer is. 

Waarnemingen

Tijdens de vogeltrek doen vele vogels Terschelling aan. Daarom besloten we naar het eiland af te reizen. Hieronder heb ik een opsomming gegeven van de vogels die we wisten te determineren. Het is een fractie van de vogels die we hebben gezien. We namen bijvoorbeeld ook enkele roofvogels waar, die we niet konden herkennen. Meeuwen vinden we ook lastig. En bij de Boschplaat zaten veel kleine onherkenbare zangvogels die helaas nooit even stil blijven staan, zoals steltlopers doen.

Een oplossing voor dit probleem is de vogels te leren kennen aan de hand van hun zang. Dit is een stap die we nog moeten maken.

• Tapuit (100+)
• Steenloper in winterkleed (100+)
• Scholekster (100+)Wulp (100+)
• Rosse grutto in winterkleed
• Lepelaar (13)
• Tureluur
• Aalscholver  
• KievitGoudplevier in winterkleed   (100+)
• Bontbekplevier
• Drieteenstrandloper in winterkleed
• Oeverpieper (1)
• Graspieper
• Kanoet in winterkleed  
• Bonte strandloper in winterkleed
• Rotgans
• Bergeend
• Eider
• Slobeend
• Kokmeeuw
• Zilvermeeuw
• Grote mantelmeeuw
• Fazant (3)
• Vink
• Spreeuw (100+)
• Putter
• Roodborst
• Witte kwikstaart
• Ekster
• Kraai
• Kauw.

Terschelling in de media

Waldemar Torenstra heeft een mooi programma gemaakt over de geschiedenis van de Brandaris.

Wil je even terugkeren naar 1976, bekijk dan de bijna 10 minuten durende video over Terschelling en Sil de strandjutter.

Wil je meer weten over de tapuit, kijk dan naar de informatieve video van Camille Dreef.

De podcast Sterk Water is te vinden op de website van de Vpro.

Het Filmcollectief heeft een videoverslag gemaakt van de shoenami van 2006. Zet gerust het geluid uit, want de muziek die eronder is geplaatst is totaal niet passend.