Dagje in de natuur op de Zuidpier van IJmuiden met Lars

Om 6:45 in de ochtend verzamelden we ons op de parkeerplaats bij het gebouwtje van de IJmuider Reddingsbrigade. Ik had mijn wekker moeten zetten om op tijd te komen, maar ik mocht niet klagen. De twee mensen die helemaal uit Boxmeer waren gekomen hadden nog vroeger moeten opstaan.

Ieder jaar in april en mei vliegen miljoenen vogels naar broedplaatsen in het noorden. Ze volgen de kustlijn om bij hun bestemming aan te komen. Daardoor is de Zuidpier van IJmuiden een geweldige plek om de vogeltrek te bekijken. Lisette, Carlien en ik wilden dat doen onder leiding van een gids en we hadden ons aangemeld voor een excursie op de website van Dagjeindenatuur.nl.

Het is heel inspirerend om met een gids mee te gaan, die je kan vertellen welke vogel je hoort of ziet. Die enthousiast zijn kennis met je deelt en die leuke weetjes kan vertellen.

Toen alle deelnemers zich hadden gemeld, konden we vertrekken. Als eerste gingen we naar het Kennemermeer. We begrepen nu waarom we zo vroeg waren opgestaan. In de ochtenduren hoor je aanzienlijk meer vogels zingen dan later op de dag. Onze gids Lars gaf ondertitels bij wat we hoorden. “Dit is de braamsluiper”, zei hij bijvoorbeeld, “en dit is de Cetti’s zanger”.

Bij de nachtegaal stonden we wat langer stil om te genieten van de uitbundige en gevarieerde zang van de vogel, die met reden de koning van de Europese zangvogels wordt genoemd.

Wat de drie vogels gemeen hadden was, dat ze zich verborgen hielden in het dichte struikgewas.

Lars kon supersnel een vogel herkennen. Hij was dan ook tweetalig opgevoed. Toen hij in de kinderwagen zat, nam zijn vader hem al mee de duinen in om hem te laten kennismaken met de vogeltaal.

We wandelden naar het strand en zagen enorm veel vogels op de vloedlijn staan. Ze waren op zoek naar voedsel. Tussen de zilvermeeuwen en kleine mantelmeeuwen stond een groepje scholeksters en een grote mantelmeeuw. De kolossale vogel is de grootste meeuw van de wereld. In onze verrekijkers zagen we tussen deze lichamen hele kleine vogels die snel met de golven mee en weer terug renden. Ik herkende ze meteen. Het waren drieteenstrandlopers, die op doortocht waren naar de arctische gebieden. Ze bezorgden mij een glimlach, zoals altijd als ik ze zie rennen.

Lars spotte een pontische meeuw en hij legde uit waar de vogel zich precies bevond en hoe we hem konden herkennen. “De soort komt voor in de Kaspische zee en laat zich tegenwoordig steeds vaker in Nederland zien”, liet hij ons weten.

Vandaag kwam de wind uit het zuiden en dat was gunstig voor de vogeltrek. Maar er trokken jammer genoeg heel weinig trekvogels over. Af en toe zagen we een groepje brandganzen en een groepje kolganzen in V-formatie vliegen. Lars leerde ons hoe we de vogels konden herkennen. De brandganzen noemde hij dyslectisch, omdat de vogels moeite hadden om de V-vorm vast te houden.

we verlieten het strand en liepen naar de Zuidpier. Op de kop van de twee kilometer lange dam lagen nieuwe basaltblokken. Ze vervingen de oude stenen, die door verschillende stormen zo waren ge-erodeerd, dat ze niet meer functioneel waren. Tijdens de herstelwerkzaamheden was de dam in 2023 vijf maanden afgesloten geweest.

Op de dam liepen tienstallen steenlopers en een paar paarse strandloper. In de luwte van de Zuidpier zwommen enkele zwarte zee-eenden. De naam was weinig feministisch gekozen, omdat de mannetjes zwart waren met een gele vlek op de snavel, en de vrouwtjes bruin met een lichtere wang.

Lars zag in de verte dwergmeeuwen vliegen. Ze bevonden zich in de buurt van het groepje ganzen. Ik kon de ganzen nergens vinden, laat staan de allerkleinste meeuwen. Gelukkig vlogen vier eiders zo dichtbij langs dat ik ze met het blote oog kon zien.

Er waren vandaag niet veel vogels op de pier waar te nemen en we gingen terug naar het Kennemermeer. Om daar te komen doorkruisten we een groen stukje duinlandschap naast het Seaport Beach Resort. Het terrein was verassend leuk, want er zaten zingende braamsluipers, kneutjes, heggenmussen, een roodborsttapuit en een graspieper.

Het was wonderlijk hoeveel verschillende vogelparadijsjes er waren in de omgeving van Tata Steel, de grootste vervuiler van Nederland.

Eenmaal terug bij het Kennemermeer hielden we deze keer de plas aan de rechtshand. In de brede rietkraag zaten nog geen rietzangers. De kleine zangvogeltjes waren nog bezig met hun lange reis uit het verre Afrika.

Het oostelijke deel van het natuurgebied Kennemermeer was verboden voor honden. Hier waren de natte graslanden. Ik had waterdichte schoenen aan en had dus geen last van het water, maar een man klaagde dat zijn sokken nat waren geworden.

Toen de excursie bijna was afgelopen, zagen we op de valreep een nachtegaal. Hij hield zich vast aan een takje en zong minutenlang zijn schone lied.

Het was de tweede keer in ons leven dat Lisette en ik de schuwe vogel hadden mogen aanschouwen. De eerste keer was vier jaar geleden geweest, een paar kilometer verderop van waar we nu stonden. Ik herinner met het heel goed, omdat we later op de dag twee vogelaars tegenkwamen, die niet wilden geloven dat wij de nachtegaal hadden gezien.

Na de toevallige ontmoeting met de koning van de zang in de duinen zijn we ons gaan verdiepen in de vogels om ons heen. We gingen wandelen in vogelrijke gebieden, kochten vogelgidsen, luisterden naar vogelpodcasts en namen deel aan minimaal 1 vogelexcursie per jaar. Die ene nachtegaal in coronatijd was dus een keerpunt in ons leven geweest.

De Zuidpier IJmuiden excursie zat erop en Lars vroeg wat het hoogtepunt voor ons was geweest. We antwoorden eensgezind dat de nachtegaal op het takje de meeste indruk had gemaakt. Voor Lars was de voorbijvliegende roek heel bijzonder geweest. Deze kraai is een zeldzaamheid in het westen van Nederland.

We namen afscheid van elkaar. Lars zou ons nog een lijst van waarnemingen en enkele foto’s sturen.

Lisette, Carlien en ik liepen naar een strandtent om onder het genot van een lunch te kletsen en te genieten van het droge weer. Ondanks dat we weinig van de vogeltrek hadden meegekregen, hadden we een schitterende dag gehad. Lars Buckx is een uitstekende gids en ik ga graag nog een keer met hem mee op vogelexcursie.

Soortenlijst Zuidpier IJmuiden 13 april 2024

Lars had de volgende 56 vogelsoorten waargenomen.