Het veenlandschap tussen Woerdense Verlaat en Woerden

Afstand: 21 km
Startpunt: Woerdense Verlaat
Landschap: Laagveen, Polder, Boerenland
De route op afstandmeten.nl

Het was windstil en de geluiden om ons heen drongen extra goed tot ons door. Een groep ganzen vlogen gakkend in v-formatie over, de eenden in de sloot kwaakten en de meeuwen in het weiland krijsden. Hoog in de lucht kwam een vliegtuig voorbij. Met 8 graden was het warm voor begin februari. De lucht voelde heerlijk zacht aan.

Lisette en ik liepen over de houtkade richting Kanis. De smalle dijk was eeuwen geleden opgebouwd uit veen en beplant met hakhout. We genoten van de omgeving en we waren blij dat de liefhebbers van fietstochten de fiets nog in de winterstalling hadden staan. We hoefden nu niet steeds voor ze opzij te springen.

We waren in Woerdense Verlaat gestart en we volgden een route uit de gids De groenste wandelingen in de Randstad. Het bracht ons in delen van het Groene Hart waar we niet eerder waren geweest.

We bereikten de Kamerikse Wetering en we sloegen rechtsaf de ventweg op. De geluiden van de natuur werden af en toe overstemd door het lawaai van passerende auto’s. We kwamen door Kanis en anderhalve kilometer later door Kamerik. De dorpsbewoners deden boodschappen bij de slager, de bakker en de Plus supermarkt. De contouren van Woerden doemden voor ons op.

Op het moment dat ik tegen Lisette begon te klagen over de verharde weg die eindeloos leek, gaf de routebeschrijving aan dat we de oprijlaan naar boerderij Boerinn moesten nemen. De Boerinn bleek niet alleen een boerderij te zijn, maar ook een plek waar je poldersport kon beoefenen en deel kon nemen aan polderchallenges. Dat laatste is marketingtaal voor het doorlopen van een ordinaire hindernisbaan in een weiland. We zagen grote trailers staan met kano’s en supboards. Kanoën vinden we leuk, maar we vroegen ons af of een rondje door de sloten ons zou bekoren. Een kanotocht naar Woerden leek ons wel een plezierig uitje.

We passeerden zeven safaritenten en een klompengolfbaan. Het was duidelijk: de Boerinn hield van multifunctioneel boeren.

De Grecht

We liepen het weiland in. Het was fijn om onverhard te lopen en niet meer ingehaald te worden door auto’s en fietsers. Onze schoenen werden nat door het hoge gras. Na zo’n 900 meter kwamen we bij de Grecht aan. Het kanaal lag aanzienlijk hoger dan het weiland. Op het graspad langs het water hadden we een mooi uitzicht over het veenlandschap. We zagen rechte kavels weiland die begrensd waren door lange rechte sloten. De boeren hadden die in de middeleeuwen gegraven om het teveel aan water af te voeren.

In het jaar 2023 had een boer het grasland onder water gezet om betere leefomstandigheden te creëren voor weidevogels. Hij had het water uit de Grecht in drie kavels gepompt. De weidevogels waren er nu niet, want ze waren nog aan het overwinteren in het warme zuiden. Honderden meeuwen, die het gehele jaar in Nederland blijven, hadden het rijk alleen.

Het leuke van de Grecht was dat het kanaal niet kaarsrecht was, zoals de Kamerikse Wetering, maar bochtig. In het verdorde riet van twee meter hoog zat dicht bij het water een winterkoninkje. Lisette had een vogelweetje voor mij: “Wist je dat het winterkoninkje niet goed tegen de winterkou kan?”. Ik schudde mijn hoofd. “Ze hebben geen vetreserves, omdat ze zo klein zijn. Ze wegen slechts 10 gram.” Ik moest dit treurige feitje even laten bezinken.

Wij hadden het niet koud, want om van het ene kavel in het andere te komen moesten we steeds over een hek klimmen. Na een tijdje gingen we in het gras zitten om te pauzeren met een warm kopje thee en een boterham. Voor onze ogen ontrolde zich een schouwspel. In het weiland liepen twee volwassen knobbelzwanen rond. In vergelijking met de winterkoning was deze vogel een gigant met zijn 10 tot 12 kilogram. Verderop zaten drie hazen in het gras. Daarachter was een grote groep grauwe ganzen aan het foerageren. In de lucht kwam in v-formatie een andere grote groep grauwe ganzen aanvliegen. Ze besloten te landen. Het duurde een tijdje voordat alle vogel op de grond stonden.

Toen de rust was wedergekeerd gingen twee hazen achter elkaar rennen. Het ene moment kwam het tandem onze kant op en het andere moment renden ze van ons weg. Soms gingen ze dwars door de ganzenmassa heen en zetten ze een wave in gang. De vogels vlogen verschrikt op, om een paar seconde later naar de aardbodem terug te keren.

We zaten op de eerste rang en we genoten van de vermakelijke natuurvoorstelling. Toen we geen nieuwe verwikkelingen meer verwachtten, stonden we op en gingen we verder.

Op de grens van Zuid-Holland met Utrecht staken we op een trekpontje de Grecht over. Een trekpontje is altijd leuk en inspannend. Je hebt verschillende typen. Bij de ene moet je aan een kabel trekken en bij de andere aan een wiel draaien. We moesten een wiel indrukken en dan eraan draaien. Dat was lastiger dan gedacht, omdat het wiel steeds terug wilde naar de niet-ingedrukte stand.

Innoverende veenweideboeren

We volgden de provinciegrens en we kwamen uit bij de Milandweg naar Woerdense Verlaat. De website die onze wandeling had beschreven zei over dit gedeelte het volgende: ‘Dit stuk van de route kan ons niet bekoren. Wat een vervelend stuk langs de Provinciale weg.‘ Het deed ons besluiten om voor een ander traject te kiezen. Je kon Woerdense Verlaat ook bereiken via de Oude Meije en de Hollandsekade. Dit alternatief was drie kilometer langer dan de originele route, maar dat vonden we geen probleem.

De weg langs de Oude Meije was kronkelig en geasfalteerd. We ontdekten tot onze verbazing dat de aanliggende boerderijen niet van conservatieve boeren waren die alles bij het oude wilden laten. Nee, het waren innoverende bedrijven! Mijn beeld van het boerenbedrijf stond op zijn kop, als een Nederlandse vlag.

Twee grote informatieborden lieten ons weten dat hier een veentuiderij was gevestigd, waar ze verkennen welke voedselgewassen geschikt zijn voor de veenweiden. Ze deden ook een proef met het verkleien van veen. Als je kleideeltjes aan het veen toevoegt, dan zou dat de veenafbraak tegengaan.

Verderop passeerden we het bordje met de tekst GLB-pilot Gescheiden met waarde. Hier werd twee jaar lang onderzoek gedaan naar mestscheiding, mest-toevoegingen, ammoniak en broeikasgassen. De veelheid van praktijkonderzoeken duizelde ons.

Tenslotte zagen we een derde bord met de titel Extensief veenweideverdienbedrijf. Op dit terrein probeerde men te weten te komen of met een combinatie van hoger waterpeil en extensivering nog een rendabel melkveebedrijf mogelijk was. Het bord had het over dubbeldoelkoeien. Het was een woord dat we hilarisch vonden.

Ooievaars, kolganzen en riet

Ik zag twee ooievaars in het gras staan en ik wees Lisette erop. Ze verzuchtte ‘Eindelijk eens een andere vogel dan die duizenden grauwe ganzen’. Verderop scharrelden acht dieren in een akker. Ze leken op grauwe ganzen, maar ergens klopte er iets niet. We pakten de verrekijker erbij en we zagen een witte bles bij de snavel en zwarte buikstrepen. Het waren kolganzen, een doelsoort van ons. Onze dag was al goed, en het zien van deze wintergasten was de kers op de taart.

Werkschuur De Kievit van Natuurmonumenten kwam in zicht. We verwachtten hippe horeca en een natuurmonumentenshop, maar we troffen een gesloten donker gebouw. Teleurgesteld gingen we verderop op een bankje zitten en aten we onze emoties weg met een appeltje en stroopwafels. Het was het enige eetbare wat nog in onze rugzakken zat.

Het laatste deel langs de Hollandsekade was verrassend mooi. Er was geen bebouwing en wel heel veel riet, dat op veel plekken was afgesneden. Aan onze linkerhand lagen de Nieuwkoopse plassen en rechts van ons Lusthof de Haeck. Dit was een natuurgebiedje met bomen, bamboe, rododendrons, een wandelpad en bruggetjes. Een volgende keer gaan we er een kijkje nemen.

We hadden er goed aan gedaan om voor de wandeling uit de gids te kiezen en deze te verlengen. Het veenlandschap tussen Woerdense Verlaat en Woerden is een bezoek waard.