De baardmannetjes op het nieuwste stukje Nederland

De Abel Tasman bracht ons in een uurtje naar het nieuwste stukje land in Nederland. Er stond te weinig wind om de zeilen te hijsen. De zon scheen vollop, maar het was nog koud.

De Abel Tasman was in een vorig leven een zeilend vrachtschip op de Noord- en Oostzee. In 1989 werd het omgebouwd tot een partyschip en sinds een jaar deed de tweemastschoener dienst als veerboot naar de Marker Wadden.

Ik was met Lisette en Carlien naar het kersverse land gevaren om te wandelen en te vogelen. Carlien had ergens op zolder een verrekijker opgediept. Het was voor haar de allereerste keer dat ze tijd ging besteden aan het ontdekken en observeren van vogeltjes.

We vielen meteen met de neus in de boter, want we zagen al vrij snel enkele baardmannetjes. Ze waren goed zichtbaar in het gele riet. Ze hadden een oranjebruin lijf en een lange staart. De mannetjes waren herkenbaar aan de grijze kop en de bakkebaarden. We hadden de kleine zangvogel nooit eerder in levenden lijve gezien en onze dag kon niet meer stuk. De Marker Wadden is een paradijs voor natuur en natuurliefhebbers.

Samen liepen we verder over het wandelpad en we kwamen regelmatig witte kwikstaarten tegen, die ons leken te observeren. Het groen van de moerasandijvie kleurde het nieuwe land groen. Een grote groep kokmeeuwen maakte een hoop kabaal. In het riet ontdekten we enkele rietgorzen. We konden de vogels van dichtbij bekijken en dat was vet, cool , gaaf of wreed. (Kies het woord uit dat het beste bij je past.) We hadden de verrekijker bijna niet nodig.

De Marker Wadden is een groep eilanden in het Markermeer voor de kust van Lelystad. De eilanden zijn door de mens gecreëerd met zand, klei en slib uit de bodem van het Markermeer. Er waren 5 jaar van plannen en 5 jaar van bouwen aan vooraf gegaan.

Nederland is het land van dijken en polders. We maken ze al vanaf de middeleeuwen. Om de veiligheid te vergroten, om landbouwgrond te creëren of om er te wonen. Het unieke aan de Marker Wadden is dat we voor de eerst keer land hebben gecreëerd voor de natuur.

Op 1 van de eilanden mogen mensen komen. Daar is een haven aangelegd, een paviljoen, sanitaire voorzieningen, 4 energieneutrale huisjes, een uitkijktoren, wandelpaden en enkele vogelkijkhutten.

Er verschenen 4 baardmannetjes in het riet en Carlien riep beduusd: “Baardmannetjes zijn de mussen van de Marker Wadden!”

De veerboot brengt twee keer per dag 120 personen naar het haveneiland. Aan het begin van de dag vond ik het jammer dat we het eiland niet voor ons alleen hadden en omringd waren door zo veel mensen. Later zag ik het voordeel: we konden de vogels heel goed waarnemen, omdat ze gewend zijn aan bezoekers. Ze vliegen niet meer verschrikt weg als we aan komen lopen. Het kon ook zijn dat ze in het voorjaar zo druk bezig zijn met voortplanten, dat ze hun omgeving vergeten.

Lisette en ik luisteren regelmatig naar de Vogelspotcast van Arjan Dwarshuis en Gisbert van Baalen. Het eerste jaar vonden we de podcast heel leuk en leerzaam, maar nu ergeren we ons een beetje aan de heren, als ze bij het ontdekken van een vogel kirren van genot. We besloten ze na te doen. Eerst voelden we ons geremd en durfden we niet zo goed. Later werden we steeds luidruchtiger. Toen we vlak boven de grond een vogel zagen met een knalgele keel en borst gilde ik het uit. De gele kwikstaart vloog subiet weg en liet zich niet meer zien. Ik had direct spijt van mijn ironisch bedoelde orgastische kreten.

We zagen familie Kluut. De vier jongen bleven in de buurt van pappa en mamma. Even later hoorden we groene kikkers kwaken. Ze zaten in een poel langs het pad. Het is een raadsel hoe ze op het eiland terecht zijn gekomen. 

In de loop van de dag werd het steeds warmer en vlogen er steeds meer vliegjes in de lucht. Vooral als je even stil ging staan, verzamelden een zwarte zwerm van bewegende lichaampjes om je hoofd. Ze waren een schakel in de voedselketen en een bron van eiwit voor de vogels. Toch wilde ik dat ze mij met rust lieten en ergens anders gingen rond hangen. Carlien had een biologische insectenspray bij zich, maar die deed de insecten niet direct verdwijnen. Ik ben een natuurliefhebber, maar ik heb het niet op met insecten.

We hadden nog maar anderhalve uur te gaan voordat de veerboot vertrok en we besloten naar de vogelkijkhut Duikeend te gaan. Het bijzondere aan deze hut was dat je op ooghoogte stond met het wateroppervlak. Je kon kijken naar de zwemmende vogels en naar de voedselketen in het water. Tenminste, dat was de theorie. In de praktijk zaten alle vogels op het droge en was het water troebel. We zagen niets interessants. Een jongen ging aan de weer met een borstel om het raam schoon te maken. Het mocht niet baten. “Moeten we geen chloor gebruiken?”, vroeg hij aan zijn moeder. Hij wist nog niet dat chloor heel slecht is voor het milieu.

Kunst in de openbare ruimte van Lelystad

Na een drankje in het paviljoen gingen we aan boord en zette het schip koers naar de hurkende man, het icoon van Flevoland. Het stalen kunstwerk op de dam bij de Houtribsluizen in Lelystad werd in de volksmond de poepende man genoemd. Het had wat mij betreft ook de poepende vrouw kunnen heten. Het 26 meter hoge kunstwerk was gemaakt van hoogspanningsmasten. De kunstenaar had nagedacht over de toekomst. Als de zeespiegel door de opwarming van de aarde zoveel zou stijgen dat de dam moest worden verhoogd, dan wilde hij dat zijn werk begraven zou worden in de dam. Het leek mij een onhaalbaar concept.

In de Lelystad liepen we naar onze auto’s die op de parkeerplaats van Batavia Stad stonden. We kwamen langs een wit hoofd van 5 meter hoog met bovenop een levensgrote man. Ik had het kunstwerk in de ochtend ook al gezien en gedacht dat de man Lenin was. Dat was niet zo. Het was Cornelis Lely. Het hoofd had het water tot aan de lippen. Ook dat was mij ontgaan.

Ten slotte

Lisette en ik reden via de Oostvaardersdijk terug naar de Randstad. We hoopten de zeearend waar te nemen, maar we zagen hem niet. Het gaf niet. We hadden met zijn drieën een fijne dag gehad en de baardmannetjes heel goed kunnen bekijken. Ze zijn op dit moment mijn meest favoriete vogel.